دانشجو، معناو هوش مصنوعی،نقشه راه نشریات فردا
دکتر نمازی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی، در سخنرانی اخیر خود با نگاهی انتقادی به وضعیت نشریات دانشجویی و مکتوبات دانشگاهی، بر اهمیت آرشیو دقیق این گنجینه‌های فکری تأکید کرد. او با اشاره به فرصت‌ها و چالش‌های هوش مصنوعی در فضای علمی، نقش پررنگ ایده‌پردازان را در عصر جدید برجسته دانست و نسبت به موانع جدی پیش روی تشکل‌های دانشجویی مانند خشم، انزجار و حسد هشدار داد. دکتر نمازی همچنین بر ساختن معنا در دل بحران‌ها و ضرورت بازگشت به شورمندی در علم تأکید کرد.
دکتر نمازی به تحولات فناورانه و ظهور هوش مصنوعی نیز اشاره کرد و گفت: با ورود هوش مصنوعی، نقش ایده‌پردازان برجسته‌تر خواهد شد. در دنیای امروز، نرم‌افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی – مانند مدل‌های زبانی (LM) – می‌توانند طراحی ایده‌های نو و ناب را برای نشریات و محققان تسهیل کنند. در نتیجه، اگرچه حضور «کارگران دانشی» (Knowledge Workers) افزایش می‌یابد، اما «کارگران پژوهشی» (Research Workers) که صرفاً جمع‌آوری و پردازش داده انجام می‌دهند، ممکن است تا حدی حذف شوند. این روند فرصتی برای بازگشت به «شورمندی در علم» است؛ یعنی دوباره ایده، معنا و نوآوری در مرکز توجه قرار می‌گیرند.
با این حال، ایشان موانعی را در مسیر فعالیت نشریات دانشگاهی برشمردند؛ به‌ویژه نوعی «اراده معطوف به لذت» که مانع از تلاش معنادار و بلندمدت می‌شود. در شرایطی که بحران‌های اجتماعی و محیطی – مانند بحران آب – جامعه را درگیر کرده‌اند، نشریات می‌توانند با ساختن «معناهای کوچک» در دل همین بحران‌ها و ناامیدی‌ها، نقش الهام‌بخش خود را ایفا کنند. اما این مستلزم روحیه‌ای انتقادی، خلاق و مقاوم است.
دکتر نمازی با اشاره به فضای تشکل‌های دانشجویی هشدار داد که این تشکل‌ها نیز آفات خاص خود را دارند. ایشان سه آفت اصلی تشکل‌های دانشجویی را «خشم، انزجار و حسد» دانستند. به باور ایشان، صمیمیت در گروه‌های دانشجویی اگرچه ارزشمند است، اما مستعد تحقیر و مقایسه‌های ناسالم میان افراد می‌شود. مقایسه در سطح خرد شاید لذت‌بخش باشد، اما وقتی در سطح کلان و ساختاری شکل بگیرد، مخرب و آسیب‌زا خواهد بود.
در ادامه، دکتر نمازی بر نقش «تشکل‌یابی» و «نهادسازی» تأکید کرد. گردهمایی‌ها و شکل‌گیری گروه‌های کوچک و بزرگ در دانشگاه‌ها می‌تواند محملی برای تجربه لذت جمعی، گفت‌وگو، تضارب آرا و در نهایت ساختن معنا باشد. اما این فرآیند نیازمند مراقبت در برابر آفات ذکرشده است.
در پایان، ایشان یادآور شدند که رشته‌هایی مانند پزشکی و علوم پزشکی همواره با هویت ملی ما گره خورده‌اند و این پیوند، مسئولیت سنگینی بر دوش دانشگاهیان می‌گذارد؛ مسئولیتی برای تولید معنا، ثبت دقیق تحولات و مستندسازی دغدغه‌های جامعه در نشریات و مکتوبات دانشگاهی.
نظر