امام صادق(ع) فرمود: «راست‌گویی [مایه‌ی] آرامش و دروغ‌گویی [مایه‌ی] تشویش است.»

به گزارش مفدا بهشتی - هشام بن سالم که یکی از اصحاب آن حضرت است می‌گوید: امام صادق(ع) شباهنگام کیسه‌ای برمی‌داشتند که در آن نان و گوشت و پول بود. آن را به دوش می‌گرفتند و برای نیازمندان مدینه می‌بردند و بین آنان تقسیم می‌کردند؛ درحالی که، کسی ایشان را نمی‌شناخت؛ تا آن که ایشان از دنیا رفتند و مستمندان دریافتند که آن کریم، امام صادق(ع) بوده است. (بحار الانوار، ج 47)

امام صادق (ع) در ۱۷ریبع الاول سال ۸۰ یا ۸۳قمری در مدینه دیده به دنیا گشودند.

جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب، ششمین امام مذهب شیعه امامی‌ست. پدر او امام محمد باقر(ع) و مادرش ام فروه است. امام زین العابدین(ع) از پدرش و او از جدش امیر المؤمنین(ع) نقل کرده که فرمود: پیامبر اکرم(ص) فرمود: «وقتی که فرزند من جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب متولد شد، او را صادق نام گذارید؛، زیرا در اولاد او کسی هم‌نام او خواهد بود که به ناحق دعوی امامت می‌کند، و او را کذاب خواهند گفت.»

مالک بن انس از امامان اهل تسنن گفته است: «در مدتی که پیش امام صادق (ع) می‌رفته، همیشه او را در یکی از سه حالت نمازخواندن، روزه‌داری و ذکرگفتن دیده است.»

امام صادق (ع) دارای قلبی روشن به نور الاهی و در احسان و انفاق به نیازمندان مانند اجداد خود بودند. حکمت و علم وسیع و نفوذ کلام و قدرت بیان داشتند. با کمال تواضع و درعین حال با نهایت مناعت طبع کارهای خود را خودشان انجام می‌دادند، و در آفتاب سوزان حجاز بیل به دست می‌گرفتند، در مزرعه‌ی خود کشاورزی می‌کردند و می‌فرمودند: «اگر در این حال پروردگار خود را ملاقات کنم خوشوقت خواهم بود؛ زیرا به کد یمین و عرق جبین آذوقه و معیشت خود و خانواده‌ام را تأمین می‌نمایم.»

در  زمان امام جعفر صادق(ع) آزادی بیش‌تری برای ابراز عقیده به وجود آمد و بحث‌های علمی بسیاری در موضوعات مختلفانجام می‌شد. این آزادی علمی و دینی سبب شد تا شاگردان امام (ع) آزادانه در مباحث علمی شرکت کنند.

امام صادق (ع) هم با استفاده از این فرصت، روایت‌های فراوانی را در زمینه‌های گوناگون، مانند فقه و کلام بیان کردند؛ به طوری که به گفته‌ی ابو بحر جاحظ، دانش و فقه او دنیا را پر کرده بود.

امام صادق (ع) مسجد پیامبر(ص) را در مدینه‌ی منوره محل تدریس خویش قرار دادند و مردم، دسته دسته از دور و نزدیک به آن‌جا می‌شتافتند، و پرسش‌های گوناگون خود را مطرح و جواب لازم را دریافت می‌کردند.

بیش‌ترین حجم روایت‌های اسلامی و شیعه، احادیثی‌ست که از امام صادق (ع) نقل شده است و به حدود چهار هزار مورد می‌رسد.

دلیل کثرت روایت‌های منقول از امام صادق (ع) دو چیز است: اول این‌که با ۶۵یا ۶۸سال سن، طول عمر بیش‌تری از دیگر امامان داشتند و به شیخ الائمه مشهور شدند؛ دوم، اوضاع زمانی خاص و تقارن دوران امامت پیشوای ششم شیعیان(ع) با دوران ضعف مفرط امویان، انتقال قدرت و آغاز خلافت عباسیان همراه است.

آن حضرت (ع) با حسن استفاده از این فترت و ضعف قدرت سیاسی، به بسط و اشاعه‌ی معارف دینی همت گماشتند.

امام صادق (ع) و شاگردان ایشان هم‌چنین مناظرات و گفت‌وگوهایی با متکلمان مذاهب دیگر و برخی از منکران وجود خدا داشتند. در برخی از مناظرات، شاگردان آن حضرت (ع) در حضور ایشان در زمینه‌ای که تخصص داشتند، با دیگران مناظره می‌کردند و امام (ع) بر مناظره نظارت می‌کردند و گاهی خود نیز وارد بحث می‌شدند.

به هر حال، عصر امام صادق (ع) یکی از توفانی‌ترین ادوار تاریخ اسلام است که اغتشاشات و انقلاب‌های پیاپی گروه‌های مختلف، در دوره‌ی انتقال حکومت هزارماهه‌ی بنی امیه به بنی عباس، این دوره را با مهم‌ترین دوران زندگی شریف امام صادق (ع) همراه کرده بود.

امام جعفر صادق (ع) در چنین اوضاع حساس و دشواری، به احیا و بازسازی معارف اسلامی پرداختند. مسایل فقهی و علمی و کلامی پراکنده را به صورت منظم درآوردند و مکتب علمی عظیمی را ایجاد کردند، که ثمره‌ی آن، تربیت چهار هزار شاگرد متخصص و دانشمند بزرگ، مانند جابر بن حیان، لیث بن البختری، ابوبصیر، عمران حلبی، عبدالله بن سنان و ابوالصباح کنانی در رشته‌های گوناگون علوم و فنون، از جمله فقه، فلسفه و کلام و علوم طبیعی بود که در سراسر سرزمین پهناور اسلامی آن روز پخش شدند.

برخی از این شاگردان، از نوابغ بزرگ جهان اسلام هستند. هر یک از این چهره‌های درخشان هم بازگوکننده‌ی منطق امام (ع) هستند که همان منطق اسلام است و پاس‌داری از میراث دینی و علمی و تشیع راستین، و هم مانع نفوذ افکار ضد اسلامی و ویرانگر در میان مسلمانان بودند و دانش و معارف اسلامی را در جهان گسترش دادند.

فقه جعفری همان فقه محمدی (ص) یا توضیح و بیان دستورات دینی و همان اصول و فروعی‌ست که خدا و از راه قرآن و وحی به پیامبر اسلام (ص) رسانده است.

تأسیس چنین مکتب فکری و نوسازی و احیای تعلیمات اسلامی سبب شد که امام جعفر صادق (ع) رییس مذهب و فقه جعفری یا رییس مذهب شیعه اثنی عشری باشد و مشهور گردد.

میلاد پایه‌گذار فقه جعفری امام جعفرصادق(ع) مبارک باد.

انتهای خبر

کد خبرنگار: 110217